مرورى بر اظهارات و اعترافات گروهى از مسافران غير ايرانى كه به همت مترجمان ايرانى به فارسى برگردانده شده است.

کتاب حاضر، گزارش خاطرات "اسدالله میرزا"، فرزند ارشد "محمد تقی رکن الدوله" در سفر از شهر تهران تا قم به سال 1309 ه . ق. است و نیز حاوی اطلاعاتی درباره‌ی قم و منازل بین راه تهران تا قم است که نگارنده شخصا آن‌ها جمع‌آوری کرده است. نگارنده در این کتاب علاوه بر اطلاعات تاریخی و جغرافیایی، تصویری از اوضاع اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی قم در آن عصر را نشان می‌دهد. وی بعد از بیان جریان سفر از تهران تا قم، بحث را با تاریخ قم آغاز می‌کند. و سپس به ترتیب امام‌زادگان، مساجد، مدارس، ایالات، معارف، حکام، باغات، مزارع، قراء، چم‌ها (مزارع حواشی رودخانه) و بلوکات شهر قم را معرفی می‌نماید. افزون بر آن، ویژگی‌ علما و حوزه‌ی قم و رابطه‌ی این شهر با پادشاهان صفویه و قاجار نیز بیان گردیده است.